Beleidsplan

Beleidsplan Protesantse Gemeente Lieren-Beekbergen

Inleiding

Waarom een Beleidsplan
In de regelgeving met betrekking tot behoud van de ANBI-status (die ook van toepassing is op de Protestantse Gemeente Lieren-Beekbergen) is bepaald dat uiterlijk 1 januari 2016 elke geregistreerde gemeente een beleidsplan op de website moet hebben gepubliceerd. In dat kader is door onze gemeente dit beleidsplan van 2007 hernieuwd opgesteld. 
Mits actief gebruikt wordt het beleidsplan ook als zinvol beschouwd. De kerk van Christus is een levende kerk: voortdurend worden we voor nieuwe keuzen gesteld als gevolg van wat er binnen onze kerk, maar ook buiten onze gemeente – dichtbij en veraf – gebeurt. De wereld is continu in beweging. Enerzijds moeten we meebewegen met de gebeurtenissen en vraagstukken die op ons afkomen, anderzijds moeten we onze kernwaarden – zoals beschreven in de Bijbel – bewaren. Veranderingen moeten in onze visie passen in het ‘plan’ van God en een doel hebben dat wordt gedragen door de gemeente.

De totstandkoming
Op verzoek van de kerkenraad heeft een groepje van vijf gemeenteleden sinds eind 2005, samen met de plaatselijke predikant, een opzet voor het beleidsplan gemaakt. Hoewel zo’n kleine groep nooit een volledige afspiegeling van de gemeente kan vormen, was de samenstelling van de werkgroep bewust divers: man en vrouw, van relatief jong tot relatief oud en van meer behoudend tot meer progressief, in 2016 heeft de scriba het bestaande beleidsplan aangepast en aan de kerkenraad ter goedkeuring aangeboden. 

Samenhang met andere plannen
Naast dit algemene beleidsplan bestaat er een beleidsplan voor de diaconie.
Het onderwerp Diaconie is in dit beleidsplan niet meegenomen om dubbele informatie te voorkomen. 
Naar onze mening is er nu geen aanleiding om alle plannen te integreren, maar wellicht dat dit in de komende jaren alsnog plaatsvindt. 

Het beleidsplan in de praktijk
Een plan is nog maar een voornemen. De kerkenraad stelt op basis van dit plan vast welke actiepunten in 2016, of later, prioriteit krijgen. Daarna zullen de geselecteerde aspecten – eventueel op een vergelijkbare manier als dit plan tot stand gekomen is – tot werkplannen moeten leiden. De looptijd hiervoor kan heel verschillend zijn, van enkele maanden tot wellicht een jaar. De kerkenraad zal ‘de vinger aan de pols’ moeten houden door de onderwerpen regelmatig op de agenda te zetten. In onze gemeente – evenals elders overigens – leven zeer verschillende opvattingen over vele onderwerpen. Dit vraagt tolerantie en zorgvuldigheid bij het invoeren van veranderingen. 
Beleid mag niet ‘zwalken’, het moet een duidelijke lijn volgen. Daarom is het van belang, dat het beleidsplan bij alle belangrijke beslissingen in de toekomst wordt getoetst. Maar een beleidsplan mag ook niet star zijn. Het zal op grond van jaarlijkse evaluaties bijgesteld kunnen worden. Het beleidsplan wordt zo een voortschrijdend plan, zonder al te scherpe ombuigingen.

De inhoud van het beleidsplan
Er is voor gekozen om in dit plan geen uitgebreide beschrijving van de huidige situatie te geven. Het gaat er om de beleidslijnen voor de komende tien jaar uit te zetten. Wel is een kenschets van onze kerk opgenomen, zodat lezers zich van onze gemeente een beeld kunnen vormen. Tevens is per onderwerp een korte inleiding gegeven.

 
Kenschets van de Protestantse Gemeente Lieren-Beekbergen

De kerk
De Protestantse Gemeente Lieren-Beekbergen ontstond kort na de afscheiding in 1834 als Gereformeerde Kerk en behoort daarmee tot de oudste Gereformeerde Kerken in Nederland, in 2009 is de naam van de gemeente bij notariële akte gewijzigd van Gereformeerde kerk Beekbergen in Protestantse Gemeente Lieren-Beekbergen. Oorspronkelijk kwamen de leden van de Staatskerk (de Nederlands Hervormde Kerk) die verontrust waren over de vrijheid van leer bijeen in thuisbijeenkomsten. In 1840 kreeg de afgescheiden kerk van Apeldoorn(-Noord) een predikant die tevens als predikant voor Beekbergen en Teuge fungeerde. In 1849 werd besloten tot de bouw van een eigen kerkgebouw aan de Tullekensmolenweg in Lieren. In 1853 kreeg de gemeente van Beekbergen een eigen predikant. In 1930 werd voorgesteld een nieuwe kerk te bouwen, omdat het kerkgebouw (150 zitplaatsen) te klein begon te worden. Ruim vier jaar later werd na veel inspanning en hulp van buitenaf de huidige kerk aan de Lierderstraat te Lieren in gebruik genomen. In 1976 werd het Trefpunt achter de kerk verbouwd; eerder stond er al een kleiner zaaltje los van de kerk. Ook de gaanderij kwam toen tot stand, omdat er in de zomermaanden veel vakantiegasten kwamen en vaak twee diensten moesten worden gehouden.
In 2009 is het interieur van de kerk aan een grondige verbouwing onderworpen, de houten vloer werd verwijderd en maakte plaats voor een plavuizenvloer met vloerverwarming. De kansel die in de jaren zeventig van de vorige eeuw was gemaakt om de houten kansel te vervangen werd vervangen door wederom een houten kansel, uitgevoerd in licht eiken.
Naast de kansel werd het liturgisch centrum aangepast en in één stijl uitgevoerd. De banken werden vervangen door stoelen. Tussen de twee rijen stoelen is een mooie brede doorgang van buiten naar het liturgisch centrum voor begrafenissen en huwelijksbevestigingen.
Het verdere interieur werd tevens aangepast aan de eisen van de huidige tijd. De liturgieborden werden vervangen door twee beamers, de liturgie wordt nu integraal op de wanden van de kerk gepresenteerd. Hierdoor is het nu mogelijk om filmpjes, foto’s e.d. te presenteren.
In 2011 is de toren aan een grondige renovatie onderworpen.
[Bewerkt overgenomen uit: Kerkwijzer 2013 Protestante Gemeente Lieren-Beekbergen].

De gemeente
De kerk in Lieren is van oorsprong een plattelandsgemeente. Met het groeien van de dorpen Beekbergen en Lieren in het verleden is de gemeente meer pluriform geworden: veel mensen uit de steden kwamen in de mooie en rustige omgeving op de rand van de Veluwe wonen. In de afgelopen jaren is er een krimp in het aantal leden van de kerk te zien, een krimp die in verhouding staat tot het beeld dat de landelijke kerk laat zien.

 
Het beleidsplan

Gemeenschap
Gemeenteleden beleven de gemeenschap heel verschillend, onder meer omdat beleving sterk samenhangt met iemands persoonlijkheid. Toch geldt in het algemeen de regel, dat diegenen die zich actiever op het kerkelijke leven betrokken weten meer de gemeenschap ervaren, dan diegenen die aan de zijlijn staan. Doelstelling van dit onderwerp is te zorgen voor een grotere betrokkenheid van gemeenteleden, jong én oud én alles wat daartussen ligt. Overigens hebben ook veel punten die later aan de orde komen hiermee te maken.

Wij willen onze doelstelling bereiken door:

• vanuit de kerk te reguleren, dat een helpende hand onderling wordt geboden;
• te blijven onderzoeken voor welke vormen van gemeenschap – buiten de erediensten – belangstelling is en in dit kader ontmoetingsochtenden, -middagen en/of -avonden te (blijven) organiseren;
• gezamenlijk aan een project te werken (nader uit te werken: thema, doel, etc.).

Opbouwwerk
Als gemeente proberen we met vallen en opstaan Jezus te volgen. Daarbij zullen we ons ook telkens moeten laten vormen door het woord van God, de Bijbel. Het is een proces dat niet ophoudt na de catechese, maar dat voor velen alleen tijdens de erediensten plaatsvindt. Je moet als christen niet het gevoel krijgen dat je in het geloof wel ‘klaar’ bent, maar hierin blijven groeien op elke leeftijd.

Het voornemen is:

•  ruimte en tijd te creëren voor bezinning in erediensten, vergaderingen, etc.;    
• speciaal aandacht te geven aan vorming en toerusting van de gemeente; dit levert tevens een bijdrage aan de gemeenschapszin;

Erediensten
In het begin van het christendom kwamen gemeenteleden dagelijks bij elkaar; later werd dat wekelijks op de zondag. Het is dus blijkbaar van belang om als christenen met een zekere regelmaat samen te komen, samen het geloof te beleven en te vieren, elkaar te bemoedigen en voort te helpen. Maar ook om het geloof samen verder te laten rijpen, in lijn met culturele en maatschappelijke ontwikkelingen. 
Kerkdiensten zijn er in allerlei soorten en maten: ze verschillen per land, per tijd, per kerkgenootschap. Het hangt af van het ‘soort’ dienst hoe de vormgeving is: een jeugddienst heeft bijvoorbeeld een geheel andere vorm dan een avondmaalsdienst. Ook blijkt de vormgeving in de loop van de tijd steeds weer aan verandering onderhevig te zijn. Het doel is om in de kerkdienst – door woorden, liederen, gebeden, etc. – zoveel mogelijk aanwezigen iets van Gods grootheid te laten voelen.

• Om onbekende liederen (m.n. uit het Nieuwe Liedboek) aan te leren wordt  het ‘lied van de maand’ ingevoerd. Een koortje is opgericht ter ondersteuning bij het instuderen hiervan.
• In erediensten mag een andere vormgeving geen afbreuk doen aan de inhoud. Evenzo mag een minder formele eredienst niet leiden tot minder eerbied voor God.

Sacramenten
De vele sacramenten van de katholieke kerk zijn binnen de protestantse traditie teruggebracht tot doop en avondmaal. In de ervaring wordt soms ook de huwelijksvoltrekking tot de sacramenten gerekend. In de protestantse kerkgeschiedenis zijn de sacramenten het meest aanzet geweest tot scheuring en verwijdering. Een reden te meer om bij voorgenomen wijzigingen met voorzichtigheid en bedachtzaamheid te werk te gaan. 
De beleving en de vormgeving van doop en avondmaal is niet alleen in de loop van de tijd aan verandering onderhavig geweest, maar ook per kerk en plaats verschilt deze. In de huidige tijd neemt in het algemeen de beleving van de doop in waarde toe, terwijl die van het avondmaal afneemt.

• We blijven de vormgeving van het avondmaal regelmatig opnieuw bekijken. 
• De mogelijkheid wordt geboden kinderen aan het avondmaal te laten deelnemen. Mede hiertoe wordt zowel druivensap als wijn aangeboden als “Het bloed van Christus”.
• Aan de doopouders wordt een doopkaars overhandigd. Deze wordt tijdens de dienst aangestoken door een broertje/zusje of een ander door de doopouders gevraagd kind.

Ouderenwerk
Een gemeente bestaat uit leden met heel uiteenlopende leeftijden: vanaf het prilste begin tot op zeer hoge leeftijd kan men bij de gemeente horen. Elke leeftijd vraagt om specifieke aandacht. Zoals het belangrijk is dat jongeren zich thuis voelen bij de kerk, zo zullen ook ouderen niet het gevoel moeten krijgen, dat ze van hun kerk vervreemd raken. Een ervaring die veel ouderen opdoen wanneer – naar hun gevoel – in korte tijd veel zaken binnen de kerk veranderen. Zij zullen hun eigen plek binnen de kerk moeten houden. Bovendien kunnen we veel leren van hun rijke schat aan levenservaring.

• Omdat kontakten met ouderen extra belangrijk zijn, wordt voorgenomen om afspraken te maken over veelvuldig(er) bezoek door de wijkmedewerker en de ouderling. 
• Er zal blijvend worden zorggedragen voor een goede geluidsinstallatie in de kerk, waarbij zo veel mogelijk van verbeterde technieken gebruik zal worden gemaakt.
• Er wordt thuis voor een goede meeluistermogelijkheid gezorgd (via internet). Te zijner tijd is wellicht een beeldverbinding mogelijk. Gebreken in dit kader moeten worden gesignaleerd en ouderen moeten – desgewenst – hierin worden ondersteund, zowel technisch als praktisch (uitleg).

Jongerenwerk
Een kerk dient een plek te zijn, waar ook de jeugd zich op zijn plaats (‘thuis’) voelt. Waar jongeren op hun eigen wijze hun geloof mogen beleven en onder woorden brengen. De jeugd is mede bepalend voor de toekomst van de kerk in het algemeen, daarom dient jongerenwerk een plek te hebben. De leeftijdscategorie van 5 tot 18 jaar is helaas zeer minimaal tot niet vertegenwoordigd.
Geloofsopvoeding is primair een taak van ouders; in de doopbelofte wordt dit nadrukkelijk benoemd. De praktijk is echter anders: ‘voorleven’ blijkt moeilijk, ook omdat we zelf onze vragen én meningen hebben. 

Wij willen betrokkenheid bij het jeugdwerk behouden door:

• een ambtsdrager die de contacten met de jeugd behartigt te hebben.
• de jeugd zo vroeg mogelijk te betrekken bij het collecteren, Bijbellezen, aansteken van de kaarsen, etc.;
• regelmatig contact onderhouden met de jeugdouderlingen van de Nederlands Hervormde Gemeente om de betrokkenheid bij het jeugdwerk in stand te houden;
• de middenpagina’s van het kerkblad beschikbaar te stellen voor de jeugd (door hen zelf in te vullen).

De categorie 0 tot 5 jaar is erg klein.

• Tijdens de erediensten is er elke zondag ruimte en leiding (aanwezig) voor zowel kinderoppas als kindernevendienst.

Naar buiten toe
Hoewel sprake is van teruglopende aantallen kerkleden en afnemende betrokkenheid van de eigen leden dient een plaatselijke kerk desondanks aan mensen buiten de eigen kring van haar geloof te getuigen. Met ‘naar buiten toe’ denken we aan de relatie tot randkerkelijken, buitenkerkelijken, buurtgenoten, vakantiegangers en passanten. Maar ook aan de naasten veraf. 
Gemeenteleden dienen een open houding te hebben wanneer andere mensen zich – om welke reden dan ook – in een kerkdienst of bij een andere bijeenkomst van de kerk aansluiten. Hartelijkheid en vriendelijkheid dienen het uitgangspunt te zijn. Het besef leeft, dat de uitstraling naar buiten toe alleen goed kan zijn, wanneer de gemeenschapszin in de eigen kerk als positief wordt ervaren.

Wij willen hieraan aandacht geven door:

• primair te proberen randleden weer bij de kerk te betrekken;

evangelisatie en ZWO; zie hierna):
o    naast het concrete, evangeliserende werk van gemeenteleden willen we aandacht geven aan de Evangelisatie (missionair werk) zoals deze door Kerkinactie wordt gedaan;
o    een andere vorm van ‘naar buiten toe’ is het werk voor Zending, Werelddiakonaat en Ontwikkelingssamenwerking (ZWO). We willen nadrukkelijk aandacht geven aan onze naaste, veraf en dichtbij, door het verstrekken van informatie, het opzetten van speciale kerkdiensten, het houden van collecten of andere acties ten behoeve van onze medemens.

• een betere presentatie van onze kerk, ook als ‘toeristische attractie’. Zeker bij evenementen in Lieren/Beekbergen waarop veel mensen de dorpen bezoeken – bijvoorbeeld de stoomtreindag – dient de kerk open te zijn, waarbij een groep vrijwilligers als gastvrouw en/of gastheer aanwezig is. Er moet worden zorggedragen voor informatie over de kerk (bijvoorbeeld een folder).

Samen 
Sinds vele jaren heeft de Protestantse Gemeente Lieren-Beekbergen betrekkelijk goede contacten met de Hervormde Gemeente Beekbergen. Dit uit zich onder anderen in een aantal gezamenlijke kerkdiensten (waaronder de openluchtdienst op Tweede Pinksterdag), tot samenwerking op het terrein van ZWO en Evangelisatie. 
Wij willen ‘de deur open houden’ voor overleg. 

Gebouwen
De kerkzaal en het Trefpunt dienen een uitnodigend karakter te hebben, mensen moeten zich er ´thuis´ voelen.

Financiën
Behalve dat voor alle genoemde en niet genoemde mogelijkheden en ideeën menskracht nodig is, dienen zij ook altijd binnen het kader van de financiën te passen. 
De kerk kampt al jaren met duidelijke tekorten, wat hoofdzakelijk kwam door een krimpend aantal leden (met een in totaal te geringe kerkelijke bijdrage). De laatste jaren geeft de schuurverkoop en zeer gewaardeerde  financiële steun, maar een en ander mag niet tot de structurele baten worden gerekend. 
Het blijft daarom van belang om zorgvuldig met de gelden om te gaan en daarnaast de gemeenteleden te stimuleren tot financiële bijdragen.

• Op langere termijn moeten de consequenties van de teruglopende financiën doordacht worden. 
• Er zijn mogelijk andere vormen nodig om de gemeente te stimuleren tezamen een voldoende groot financieel draagvlak te doen vormen.

Algemeen
Het laatste punt kan niet worden ondergebracht bij de genoemde onderwerpen.

• Het streven is er om jaarlijks een overleg te plannen met de verschillende commissies en andere geledingen in onze gemeente teneinde onderling zaken als planning en inhoud af te stemmen; het initiatief en de uitvoering liggen bij het moderamen. 

Slotwoord
Zoals al in de inleiding is aangegeven is het niet mogelijk om intensief uitvoering te blijven geven aan alle beschreven activiteiten. We realiseren ons ook, dat niet alle plannen volledig kunnen blijven gerealiseerd. Enerzijds is hiervoor onvoldoende menskracht aanwezig; we zijn immers een kleine (vergrijzende) gemeente en er is slechts een beperkt aantal mensen in staat om aan de plannen uitvoering te geven. Anderzijds zal het aansturen van de uitvoering veel aandacht van de kerkenraad vragen. Duidelijk is dat het beter is een klein aantal zaken goed aan te pakken dan veel zaken globaal. 

Aldus te Lieren vastgesteld in de vergadering van de kerkenraad van 30 maart 2016.

……………………..                            ……………………..

Ds. A.P. de Graaf,                         H. Griesdoorn-Baars, scriba